سازمان نظام مهندسی ساختمان، سازمانی برای نظارت بر روی ساختمان سازی است که به منظور تامین امنیت در ساختمان ها قوانین مختلفی را تدوین می کند. یکی از مهم ترین قوانین تعیین شده از سوی این سازمان، ساخت سازه های مقاوم به زلزله با کمک وال پست است. وال پست ها انواع گوناگونی دارند که در حال حاضر در بسیاری از ساختمان ها، به صورت وال مش اجرا می شوند. مورد تایید بودن وال مش توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان یکی از مواردی است که امروزه توجه طراحان و مجریان ساختمان را به خود جلب کرده است. در این مقاله سعی کردیم به این سوال پاسخ دهیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
معرفی سازمان نظام مهندسی ساختمان
قبل از اینکه بخواهیم در مورد ارتباط وال مش و نظام مهندسی ساختمان صحبت کنیم، باید یک معرفی کلی از سازمان نظام مهندسی ساختمان داشته باشیم. سازمان نظام مهندسی، در واقع یک سازمان با مجموعه ای از قوانین، آیین نامه ها و استانداردها می باشد. این قوانین و استانداردها برای به ثمر رسیدن اهداف در حوزه ساخت و ساز خانه، برج های مسکونی و تجاری و … تعیین شده است. قوانینی که توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان تعیین می شوند، می توانند با کمک تشکل های حرفه ای مهندسی اجرا شوند.
برای اولین در سال 1374، اولین قانون سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان تصویب شد. در حال حاضر سازمان نظام مهندسی ساختمان با تشکل های صنفی، توانسته در همه استان های کشور نمایندگی تاسیس کند. همچنین، این سازمان در سال 1400 یک پیش نویس جدید از قوانین مربوط به ساختمان سازی با کمک مهندسین، طراحی کرده است.
جایگاه و مسئولیت واقعی سازمان نظام مهندسی ساختمان
سازمان نظام مهندسی جزء سازمان های خصوصی و غیر انتفاعی محسوب می شود. این موضوع شاید این ذهنیت را در برخی از افراد ایجاد کند که سازمان نظام مهندسی ساختمان، به منظور تامین منافع مهندسین روی کار آمده است. اگرچه بخشی از اهداف این سازمان نیز همین بوده است؛ اما با توجه به اینکه سازمان نظام مهندسی ساختمان مقررات ملی و استانداردهای خاصی را تعیین می کند که ساختمان سازها ملزم به رعایت آن ها هستند، می توان گفت که هدف اصلی این سازمان فقط تامین منافع صنفی نیست. با توجه به مقررات ملی ساختمان، استانداردهای تعریف شده از سوی سازمان نظام مهندسی ساختمان و الزامی که برای رعایت کردن آن ها وجود دارد، می توان گفت که جایگاه و مسئولیت واقعی سازمان نظام مهندسی ساختمان اطمینان از ایمنی، بهداشت، صرفه اقتصادی و آسایش است.
اگرچه بخشی از منافع مربوط به قوانین تعیین شده در سازمان نظام مهندسی کشور برای صنف مهندسین می باشد؛ اما این منافع در راستا و چارچوب خاصی تهیه می شوند و برای توسعه و آبادانی کشور نیز مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین، کلیه قوانین و استانداردهای سازمان نظام مهندسی ساختمان، می توانند با هدف حفظ منافع عمومی و سرمایه های ملی تدوین و تصویب شوند. لذا این قوانین می توانند نقش بسیار مهمی در بهبود شرایط ساختمان سازی در کشور ایران داشته باشند. به خصوص اگر با علم جدید و بروز مهندسی، آپدیت شوند.
نقش قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان بر ایمنی ساخت‌وساز در مناطق زلزله‌خیز
متاسفانه در سال های اخیر شاهد خسارات زیادی ناشی از عدم کنترل ساختمان سازی در مناطق زلزله خیز بوده ایم. اخیرا در کرمانشاه نیز زلزله ای اتفاق افتاد که بسیار خسارت های جانی و مالی به دنبال داشت. به طور کلی، اگر قوانین خاصی برای ساختمان سازی در مناطق زلزله خیز وجود داشته باشند، ایمنی این مناطق نیز افزایش پیدا می کند. در چنین شرایطی خسارات ناشی از زلزله و بروز این حوادث به شدت کاهش پیدا خواهد کرد
طبق قانون سازمان نظام مهندسی ساختمان، همه شهرداری ها موظف هستند که پروانه ساخت را برای طرح های عمرانی و ساختمان سازی مسکونی صادر کنند. نکته مهم اینجاست که شهرداری ها به منظور صدور مجوز باید حتما بر اساس قوانین و مقررات ملی ساختمان که در سازمان نظام مهندسی تعیین شده اند، مجوز صادر نمایند. بنابراین، با توجه به اینکه دستورالعمل ها و قوانین متفاوتی جهت ساخت و ساز در مناطق زلزله خیز توسط سازمان نظام مهندسی تعیین شده اند، لازم است که ساختمان ها در این مناطق به صورت ایمن و بر اساس این قوانین ساخته شوند.
اهمیت اجرای صحیح وال پست در مناطق لرزه خیز
زمانی که در مناطق زلزله خیز شاهد بروز یک زلزله زیان بار هستیم، بافت های قدیمی دچار خسارات جبران ناپذیری شده اند. بررسی دقیق این خانه های قدیمی و حتی ساختمان جدید و نوساز نشان می دهد که فقط بخشی از خانه دچار خرابی شده و بخشی دیگر سالم است. اسکلت اصلی خانه که تیر و ستون خانه را تشکیل می دهد، بخشی است که پس از زلزله آسیب زیادی ندیده و هنوز استوار است؛ اما دیوارهای غیر سازه ای اولین بخش از خانه هستند که به راحتی آسیب دیده اند. بنابراین، مقاوم سازی دیوارهای غیر سازه ای می تواند تاثیر بسیار زیادی روی ساختمان داشته باشید. چیزی که باعث شده وال مش و نظام مهندسی ساختمان با هم مرتبط شوند همین موضوع مقاوم سازی دیوارهای غیر سازه ای است. پیشنهاد می کنیم مقاله “مقاوم سازی دیوار بدون وال پست به روش وال مش” را مطالعه کنید.
وال پست یکی از انواع روش های مقاوم سازی است که در ادامه بیشتر با آن آشنا می شوید. وال پست های فلزی می توانند به راحتی یک سازه غیر استوار را به یک سازه مقاوم تبدیل کنند. بنابراین، اجرا و استفاده از این وال پست ها باید به صورت اصولی و دقیق انجام شود. اگر این کار با نظارت مهندسین انجام شود، می توانیم امنیت ساختمان را در زلزله های چند ریشتری افزایش دهیم. در این صورت خسارات جانی و مالی ناشی از زلزله بسیار کاهش پیدا می کنند.
انواع وال پست در ساختمان کدام است؟
وال پست به یک سازه از جنس های مختلف گفته می شود که می تواند روی دیوارهای غیر سازه ای نصب شود و مقاومت آن ها را چندین برابر کند. وال پست ها در حال حاضر بهترین روش برای مهار دیوارهای غیر سازه ای محسوب می شوند. وال مش فقط یکی از انواع روش های مهار این دیوارها هستند. وال پست را می توان با روش های مختلف دیگری نیز اجرا کرد که در ادامه آن ها را به شما توضیح می دهیم.
-
وال مش: جدیدترین نوع وال پست ساختمان
موضوع این مقاله وال مش و نظام مهندسی ساختمان است. همین موضوع ایجاب می کند که در کنار تعریف قوانین نظام مهندسی ساختمان، در مورد وال مش نیز صحبت کنیم. وال مش یک نوع وال پست و ساده ترین آن است که می تواند برای مقاوم سازی و مهار دیوارها مورد استفاده قرار گیرد. در این روش می توان از توری های فایبرگلاس به منظور مهار دیوارهای ساختمان در برابر بار زلزله و باد استفاده کرد.
بدین شکل که توری های فایبرگلاس روی دیوارها قرار می گیرند و روی آن ها پلاستر کشیده می شود. سپس می توان در عرض زمان کوتاهی، تمامی بخش های دیوارها را با کمک این روش و پلاستر کشی مقاوم سازی کرد. وال مش به دلیل کم هزینه بودن و جزئیات عالی، توانسته به یکی از بهترین روش های اجرای وال پست در ساختمان تبدیل شود.
-
وال‌پست‌های ساخته شده با مقطع IPE
یکی دیگر از انواع وال پست هایی که برای مقاوم سازی دیوارها استفاده می شوند، وال پست های ساخته شده با مقطع IPE هستند. برای اجرای این نوع وال پست از فولاد مقاوم نورد سرد و گرم استفاده می شود که این فولادها متشکل از 4 قطعه نبشی یا همان ناودانی هستند. قطعه های فولادی که به عنوان واردار قائم و میانی استفاده می شوند، باید حتما برای دیوارهایی با طول بیش از 4 متر مورد استفاده قرار گیرند. اساس عملکرد وال پست های ساخته شده با مقطع IPE، امکان حرکت دیوار به صورت کشویی در هنگام زلزله درون آن هاست. به طوری که می توان با کمک این وال پست ها، مقاوم سازی دیوارها را انجام داد و از تخریب دیوارهای غیر سازه ای در هنگام زلزله نیز جلوگیری کرد.
-
وال پست با مقطع باکس فولادی
یکی دیگر از انواع وال پست های موجود در بازار، به نام وال پست های باکس فولادی شناخته می شوند. این وال پست ها می توانند به عنوان یک وادار قائم و افقی استفاده شوند. برای اجرای این نوع وال پست، لازم است که از یک شکل هندسی منظم استفاده شود. در این صورت هیچ گونه بی نظمی خاصی در سازه ایجاد نخواهد شد. وال پست با مقطع باکس فولادی می تواند با کمک اتصالات پیچی و جوشی به ساختمان متصل شود. این وال پست ها نیز با کمک نبشی های کنترل کننده می توانند یک وسیله قابل اعتماد برای حرکت دیوار درون خودشان در هنگام زلزله باشند. به همین خاطر می توان برای جلوگیری از آسیب به ساختمان مورد استفاده قرار گیرند.
-
وال پست با مقطع ناودانی
وال پست با مقطع ناودانی، یکی از انواع وال پست های موجود در بازار است که با کمک پروفیل های ناودانی یا همان U شکل طراحی می گردد. برای اجرای این نوع وال پست، لازم است که دیوار توسط مصالح خاصی مانند یونولیت و یا پشم سنگ، از قاب جدا شود. در این صورت یک حرکت آزادانه درون دیوار در حین وارد آمدن نیروهای جانبی آسیب زننده ایجاد می شود. وال پست های با مقطع ناودانی می توانند به صورت ممتد و پیوسته و یا به شکل منقطع در یک محل نصب شوند. در شرایطی که اهمیت ساختمان و امنیت آن زیاد باشد، باید از وال پست ناودانی ممتد استفاده کرد. در این احتمال خوردگی و آسیب به دیوارها پایین می آید. این نوع وال پست ها نیاز به نصب نبشی ندارند. این وال پست ها نیز امکان حرکت دیوار را در صفحه خودشان فراهم می کنند.
-
وال پست با مقطع نبشی
وال پست با مقطع نبشی، یکی دیگر از انواع وال پست برای مقاوم سازی دیوارها است. اساس عملکرد این وال پست ها، استفاده از وادارهای میانی و کناری جهت مهار حرکت خارج از صفحه دیوار می باشد. وادارهایی که برای وال پست با مقطع نبشی استفاده می شوند، می توانند با کمک اتصالات پیچی و جوشی به دیوار متصل شوند. وال پست های با مقطع نبشی به دلیل اینکه می توانند با ورق های مناسب و با قیمت ارزان ساخته شوند، بسیار پرطرفدار می باشند. همچنین امکان اجرای وال پست با مقطع نبشی به عنوان یک وادار قائم نیز وجود دارد.
وال مش مورد تایید سازمان نظام مهندسی ساختمان
وال مش و نظام مهندسی ساختمان زمانی با هم ارتباط پیدا می کنند که در قوانین نظام مهندسی ساختمان، وال مش مورد تایید باشد. در سال های اخیر با توجه به اهمیت مقاوم سازی دیوارها با کمترین هزینه، روش های مختلفی به عنوان وال پست مورد بررسی قرار گرفتند که یکی از آن ها وال مش بوده است. در حال حاضر، وال مش به عنوان نسل جدید وال پست در ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. وال مش ها به عنوان روش جدید برای مقاوم سازی دیوارهای غیر سازه ای هستند که مورد تایید سازمان نظام مهندسی می باشند. به همین خاطر، تمامی ناظران و مهندسین ساختمان سازی، می توانند از وال مش ها برای مقاوم سازی دیوارها استفاده نمایند. بدون اینکه مشکلی در فرآیند صدور پروانه برای آن ها پیش بیاید.
وال مش بهترین جایگزین وال پست های فلزی در ساختمان های بتنی و فولادی
در سال های اخیر مقاوم سازی ساختمان ها به یکی از اقدامات ضروری تبدیل شده است. شاید در گذشته مردم توجهی به این موضوع نداشتند و در قوانین نیز استانداردهای خاصی برای مقاوم سازی دیوارهای غیر سازه ای وجود نداشت. اما زلزله کرمانشاه که در چند سال اخیر اتفاق افتاد، نشان داد که مقاوم سازی هر بخش از ساختمان به ویژه بخش های غیر سازه ای می تواند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار باشد. در کنار اینکه در سال های اخیر به مقاوم سازی ساختمان ها توجه می شود، استفاده از روش های مناسب برای کاهش هزینه های ساختمان سازی نیز مورد بررسی قرار گرفته اند. به طوری که در حال حاضر بسیاری از مردم به دنبال این هستند تا بتوانند هزینه ساخت و ساز را کاهش دهند. این مهم ترین دلیل برای جایگزین شدن وال مش با وال پست های فلزی بوده است. با این حال عوامل مختلف دیگری نیز وجود دارند که باعث شده اند وال مش در حال حاضر به عنوان بهترین جایگزین برای وال پست های فلزی مورد استفاده قرار گیرد که در ادامه این مقاله به این عوامل اشاره می کنیم:
-
امکان نصب وال مش با کمترین هزینه
یکی از مهم ترین موضوعاتی که باعث شده وال مش جایگزین وال پست های فلزی شود، امکان نصب آن با کمترین هزینه است. در واقع مش فایبرگلاسی که به منظور اجرای وال مش مورد استفاده قرار می گیرند، قیمت بسیار مناسبی دارند. همچنین، امکان اجرای این توری ها روی دیوارهای غیر سازه با کمک پلاسترهای سیمانی و پلاستر گچی که قیمت بالایی ندارند، وجود دارد. در واقع متریال هایی که برای ساخت وال مش روی دیوار استفاده می شوند، بسیار ارزان قیمت تر از مصالح فلزی هستند. از طرفی بسیاری از مصالحی که باید برای اجرای وال پست فلزی مورد استفاده قرار گیرند، دیگر برای اجرای وال مش مورد نیاز نمی باشند. این موضوع صرفه اقتصادی وال مش ها را بالا برده است. همچنین باعث شده تا این روش ساختمان سازی، به بهترین روش به ویژه در ساختمان های بزرگ تبدیل شود.
-
بدون نیاز به نیروهای تخصصی و حرفه ای برای نصب
به منظور اجرای وال پست فلزی، حتما نیاز به نیروهای متخصص و ماهر است. این موضوع هم هزینه های پروژه را بالا می برد، هم باعث می شود تا زمان اجرای پروژه افزایش پیدا کند. اما به منظور اجرای وال مش کمک گرفتن از نیروهای نیمه ماهر نیز کافیست. چرا که تمامی مراحل اجرای وال مش به صورت تخصصی و در کوتاه ترین زمان ممکن، قابل انجام هستند.
-
کاهش زمان اجرای پروژه با اجرای وال مش
کاهش زمان اجرای پروژه به ویژه در مرحله دیوارچینی می تواند تاثیر زیادی روی کاهش هزینه های پروژه داشته باشد. به دلیل اینکه اجرای وال مش نیاز به نیروهای متخصص ندارد و برای اجرای آن نیز استفاده از میلگرد بستر و برخی از مصالح ساختمانی نیاز نیست، می توان گفت که زمان اجرای پروژه با اجرای وال مش بسیار کاهش پیدا می کند. بنابراین، برای مواقعی که نیاز به مقاوم سازی تخصصی دارید، می توانید از وال مش استفاده کنید.
-
امکان نصب پس از ساخت ساختمان و دیوارچینی
در کنار اینکه وال مش و نظام مهندسی ساختمان با هم مرتبط هستند و نظام مهندسی وال مش را تایید کرده است، نحوه اجرای این وال مش ها نیز توسط سازمان تایید شده است. به طور کلی، امکان نصب وال مش ها پس از دیوارچینی وجود دارد. این در حالی است که برای اجرای وال پست فلزی، حتما باید قبل از اینکه دیوارها چیده شوند، اقدامات لازم را انجام داد. این موضوع محدودیت های زیادی را برای اجرای وال پست فلزی در ساختمان های ساخته شده ایجاد می کند. این در حالی است که برای اجرای وال مش چنین محدودیتی وجود ندارد.
-
مقاومت بسیار بالای توری فایبرگلاس برای مقاوم سازی دیوارها در کنار وزن سبک
توری فایبرگلاس برای مقاوم سازی دیوارها، می تواند یکی از بهترین مصالح باشد. اگرچه برای اجرای وال پست فلزی نیز شاهد چنین مقاومتی هستیم؛ اما وزن سبک توری های فایبرگلاس در کنار مقاومت بالای آن ها، باعث شده تا بتوانیم آن ها را به عنوان بهترین گزینه برای اجرای وال پست بشناسیم. از طرفی چون وزن وال مش پایین تر است، می تواند امنیت بیشتری در هنگام زلزله به وجود آورد.
بادرود وسلام نصب واجرای وال مش ازالزامات ساختمان ازدیدگاه سازمان نظام مهندسی است؟ وایا درطول پیشروی ساخت وساز نظارتی براجرای صحیح آن دارد یاخیر وبرای عدم اجرا و یا اجرای ناقص جرایمی هم درنظرگرفته شده؟
با عرض سلام و درود، بله اجرای صحیح وال پست به هر طریقی از جمله وال پست فولادی یا وال مش برای محافظت از اجزای غیر سازه‌ای ضرورت دارد و مهندسین ناظر معماری وظیفه نظارت بر اجرای صحیح آن را بر عهده دارند و در صورت اجرای نادرست و تخلف در استفاده از متریال نامناسب مجری یا پیمانکار موظف به رفع ایرادات هستند.