راهنمای اجرای وال پست در ساختمان

از سیستم وال پست برای اتصال میانقاب غیر سازه ای، میانقاب سازه ای و تیغه ها به اسکلت سازه استفاده می شود. همچنین از این نوع سیستم برای افزایش مقاومت سازه در مقابل نیروهای جانبی ناشی از زلزله، باد و… استفاده می گردد. در ادامه شما همراهان عزیز و گرامی را با اجرای وال پست آشنا خواهیم کرد.

عدم اجرای صحیح وال پست چه عواقبی می تواند در پی داشته باشد؟

هدف از اجرای وال پست حفاظت از تعادل دیوار در مقابل نیروی های ناشی از باد و زلزله است. اگر وال پست به درستی اجراء نشود در صورت وقوع طوفان و زلزله ممکن است دیوار تخریب گردد. تخریب دیوار نیز بدون تردید به مال و جان افراد صدمه زیادی وارد می کند. خرابی هایی که در مسکن مهر کرمانشاه رخ داد ناشی از وقوع زلزله در سال 1396 بود. بعد از وقوع زلزله کرمانشاه به اجرای وال پست در صنعت ساختمان سازی توجه ویژه ای شد. مطابق با استاندارد 2800، هر یک از دیوارهای خارجی باید بتوانند نیروها را مهار کنند و تغییرات مکانی ناشی از نیروی زلزله و تغییرات دمایی را پذیرش کنند. برای جداسازی این نوع دیوارها از سازه اصلی از اتصال های مناسب استفاده می شود.

تفاوت اجرای سنتی وال پست در ساختمان با ابلاغ پیوست 6 استاندارد 2800

قبل از تنظیم این ابلاغ برای اجرای وال پست از نبشی ها به صورت سرتاسری در مجاورت ستون استفاده می شد. علاوه بر این نبشی ها به بخش زیرین تیر جهت مقابله با انواع نیروهای بیرون صفحه ای متصل می شدند. بعد از تنظیم پیوست 6 استاندارد 2800 که در سال 1397 انجام شد و ضابطه شماره 819 از سوی سازمان نظام مهندسی ارائه گردید تغییراتی در نحوه اجرای وال پست به صورت صحیح انجام شد. مطابق با ضابطه 819 باید برای متصل کردن هر یک از المان های وال پست به اجزای بتنی از انواع میخ کاشت به شکل ضربه ای استفاده گردد.

علاوه بر این در زمان اجرای وال پست با توجه به بند 7-5-3 موجود در استاندارد 2800 برای مهار آخرین رگ موجود در دیوار باید با فشار زیاد مقدار مناسبی از ملات به قسمت زیرین سقف مهر گردد.

دیوار داخلی چیست؟

دیوارهای داخلی جزو دیوارهایی هستند که در قسمت داخلی ساختمان از آن ها استفاده می شود. این نوع دیوارها با دیوارهای خارجی به صورت کامل دارای تقاطع هستند. از دیوارهای داخلی که به تیغه ها نیز معروف هستند برای جداسازی هر یک از فضاها استفاده می شود. خرابی این نوع دیوارها باعث ایجاد خسارت های خطرناک در سازه می گردد. یک سر دیوارهای داخلی به صورت معمول آزاد است بنابراین حرکت درون صفحه ای دیوار باید به کمک روشی مناسب محدود شود. در این صورت نیاز به استفاده از اتصالات خاصی می باشد. توجه داشته باشید که سه بخش از دیوار باید جداسازی شوند این سه بخش عبارتند از ناحیه زیرین سقف و وجوه قائم موجود در دو بخش دیوار. برای مهار این نوع دیوارها نیز باید از مصالحی که تراکم پذیر هستند استفاده کنید.

دیوار خارجی چیست؟

دیوارهای خارجی جزو دیوارهایی می باشند که از آن ها بین دو ستون استفاده می شود. از این نوع دیوارها بین یک ستون و دیوار برشی نیز استفاده می گردد. برای هر یک از دیوارهای خارجی باید اتصالات مناسبی را در نظر بگیرید زیرا این نوع اتصالات در قسمت داخلی صفحه اجازه حرکت را به دیوار می دهند. در این صورت باید فاصله ای که بین دیوار، ستون یا دیوار برشی قرار دارد را به کمک مصالح تراکم شونده نظیر یونولیت و پشم سنگ پوشش دهید. برای مهار بیرون صفحه ای دیوار نیز باید از هر یک از قطعات اتصال به شکل منقطع یا سراسری استفاده شود.

جهت اجرای وال پست ساختمان برای دیوارهای خارجی و داخلی بهتر است به ضابطه های اجرایی توجه ویژه ای داشته باشید:

• ضابطه های مربوط به محدودیت های ابعادی در اجرای تیرک و وادار:

برای اجرای تیرک و وادار باید هر یک از ضابطه های زیر را مد نظر داشته باشید:

1. مطابق با استاندارد 2800، اگر طول دیوارهای داخلی و خارجی بیشتر از 4 متر شود باید از یک عضو قائم یا وادار همراه با مقطع بتنی یا فولادی به عنوان تکیه گاه استفاده گردد. از این تکیه گاه برای مهار هر یک از اجزای بیرون صفحه ای دیوار و اجزای مسلح کننده استفاده می گردد.
2. مطابق با استاندارد 2800، اگر طول دیوارهای داخلی و خارجی بیشتر از 3.5 متر باشد باید به کمک تیرک یا یک عضو افقی همراه با مقطع بتنی یا فولادی نسبت به کاهش ارتفاع آزاد اقدام کرد. برخی از مهندسان این عقیده را دارند که مطابق با مبحث شماره 8 موجود در مقررات ملی ساختمان می توان برای دیوارهای داخلی که طول آن ها کمتر از 1.5 متر می باشد استفاده از وادار انتهایی را حذف کرد.

• ضابطه های مربوط به جداسازی دیوارهای خارجی و داخلی از دیوار برشی، ستون، تیر و سقف:

در مقررات ملی ساختمان ضابطه هایی در رابطه با جداسازی دیوارهای خارجی و داخلی از دیوار برشی، ستون، سقف و تیر موجود است. این ضابطه ها عبارتند از:

1. مطابق با پیوست شماره 6 استاندارد 2800، فاصله جداسازی دیوار از دیوار برشی و ستون ها باید به اندازه 0.01 ارتفاع کف تا قسمت کف طبقه برای دیوارهای خارجی و داخلی باشد. در نشریه شماره 739 نیز به این موضوع پرداخته شده است.
2. مطابق با ضابطه 819 فاصله جداسازی دیوار از دیوار برشی و ستون باید به اندازه 3 سانتی متر باشد.
3. مطابق با پیوست شماره 6 استاندارد 2800 فاصله جداسازی دیوار از تیر یا سقف باید برابر با حداکثر دو مقدار 25 میلیمتر و بیشترین خیز تیرچه، دال سقف یا تیر باشد.
4. در پیوست شماره 6 استاندارد 2800، نشریه 729 و ضابطه 819 نیز از مصالحی نظیر پشم سنگ و پلی استایرن به عنوان مصالح تراکم پذیر باید استفاده شود. از این نوع مصالح طبق نشریه 729 می توان به کمک لایه جدا کننده استفاده کرد.

اهمیت استفاده از پشم سنگ ضد رطوبت و رابیتس روی وادار افقی و قائم

قرارگیری انواع وادار قائم و افقی در هر یک از دیوارها باعث ایجاد ناهماهنگی بین فولاد و مصالح بنایی می شود. این ناهماهنگی از لحاظ ضریب انبساط حرارتی ایجاد می گردد. در صورت بروز اختلاف دما تغییر در طول هر یک از المان های مذکور متفاوت خواهد بود و این تغییرات دمایی باعث ایجاد ترک در نازک کاری بخش وادارها می گردد. در نتیجه قبل از اجراء نمودن نازک کاری روی وادارها باید توری مرغی یا رابیتس کشید. با انجام این کار از ایجاد ترک در مرز ناهماهنگی ها جلوگیری خواهد شد. شایان ذکر است رابیتس یا توری مرغی را باید روی نبشی ها و قطعات مربوط به اتصال ناودانی نیز اجراء کنید. جنس وادارها فولادی است و همانطور که می دانید فولاد دارای رسانش حرارتی بسیار بالایی می باشد که در این صورت برای پیشگیری از انتقال دمای درونی و بیرونی ساختمان استفاده از مصالحی نظیر پشم سنگ ضد رطوبت توصیه می شود.

مسلح کردن دیوار با استفاده از میلگرد بستر

میلگرد بستر جزو المان های فولادی می باشد که مکان قرارگیری آن بند بستر است. برای مسلح کردن دیوار از میلگرد بستر استفاده زیادی می شود. برای مسلح سازی دیوار می توانید از میلگردهای بستر به شکل مشبک، خرپایی و نردبانی استفاده کنید. در پیوست شماره 6 استاندارد 2800 به استفاده از میلگردهای بستر به صورت نردبانی و خرپایی توصیه شده است.

در زمان استفاده از میلگرد بستر برای مسلح کردن دیوار به نکات زیر توجه داشته باشید:

• میلگردهای بستر از نوع خرپایی نسبت به میلگردهای بستر نردبانی دارای سختی بیشتری می باشند. به همین دلیل از میلگردهای بستر خرپایی استفاده بیشتری می شود.
• برای استفاده از میلگرد بستر باید آن را به صورت کامل در قسمت داخلی ملات بستر قرار دهید. در این صورت ملات می تواند پیوستگی مناسبی را بین میلگردهای بستر و واحد بنایی ایجاد نماید.
• برای پیشگیری از ایجاد خوردگی در میلگرد بستر بهتر است از میلگرد بسترهای گالوانیزه، فولاد ضد زنگ و میلگردهای بستر با پوشش اپوکسی استفاده کنید.
• برای ایجاد پیوستگی مناسب بین ملات و میلگردهای بستر باید از میلگرد بسترها با سطح آجدار استفاده کنید. مفتول میانی که مورد استفاده قرار می دهید نیز باید دارای سطحی صاف و ساده باشد.

ضابطه های مربوط به مسلح کردن دیوار به کمک میلگرد بستر

از مهم ترین ضابطه های مسلح کردن دیوار به کمک میلگرد بستر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. مطابق با پیوست شماره 6 استاندارد 2800 باید از میلگرد بستر در زمان اجرای وال پست دیوارهای داخلی و خارجی استفاده شود.
2. مطابق با نشریه 729 حداکثر قطر میلگردهای بستر باید 2/1 ضخامت ملات بستر باشد. علاوه بر این حداقل قطر میلگردهای بستر نیز باید حدود 4 میلیمتر ملات بستر باشد. برای اجرای دیوارها با بلوک سیمانی، رسی، آجری و سفالی ضخامت ملات باید بیشتر از 16 میلیمتر باشد. شایان ذکر است که به صورت معمول از میلگردهای بستر با قطر 4 تا 4.5 میلیمتر برای مسلح کردن دیوار استفاده می شود. علاوه بر این به صورت معمول ضخامت ملات بستر نیز حدود 10 میلیمتر در نظر گرفته می شود.
3. مطابق با پیوست شماره 6 استاندارد 2800 فاصله هر یک از میلگرد بستر ها با یکدیگر باید به میزان حداکثر 1 متر باشد. با توجه به اینکه نیروی وارد شده به طبقه های بالاتر بیشتر از میزان نیروی وارد شده به طبقه های پایین تر است به همین دلیل هر چقدر به سمت طبقه های بالا پیش می رویم باید فاصله میلگردهای بستر کمتر شود.

اتصال دیوار به سقف یا تیر در اجرای وال ‌پست چگونه است؟

متصل کردن دیوار به تیر یا سقف در زمان اجرای وال پست باید در جهت بیرون صفحه و توسط ناودانی یا نبشی انجام شود. علاوه بر این اتصال دیوار به سقف یا تیر باید در راستای درون صفحه ای لغزشی یا اتصال کشویی انجام شود. به این نکته نیز توجه داشته باشید که برای اتصال ناودانی یا نبشی به دیوار نباید از جوش، پیچ و میخ استفاده کنید.  برای جلوگیری از حرکت دیوار در زمان وقوع زلزله و… باید مطابق به نشریه 729 فاصله بین مرکز تا مرکز قطعات مربوط به اتصال نبشی یا ناودانی حداکثر 1.5 متر باشد. علاوه بر این مطابق با نشریه 729 باید حداقل طول همپوشانی بین ناودانی یا نبشی با دیوار حدود 30 میلیمتر باشد. فاصله جداسازی از قسمت زیر سقف نیز باید حدود 25 میلیمتر باشد. میزان بال ناودانی یا نبشی نیز می تواند به اندازه حداقل 55 میلیمتر باشد.

اتصال دیوار به ستون یا دیوار برشی در اجرای وال پست چگونه است؟

متصل نمودن لبه قائم دیوار به دیوار برشی یا ستون سازه باید به گونه ای در زمان اجرای وال پست انجام شود که هیچ نوع مانعی در مقابل جابجایی نسبی دیوار ایجاد نگردد. می توان گفت اتصال باید به کمک روش مناسبی انجام شود که جابجایی ایجاد شده هیچ نیروی اضافه ای را روی سطح دیوار اعمال نکند. اتصال باید قابلیت تحمل کلیه بارهای خارج از صفحه را داشته باشد.

برای اتصال دیوار به ستون یا دیوار برشی می توانید از سه اتصال زیر استفاده کنید:

• اتصال جدا شده به کمک قلاب با پوشش جداکننده:

این نوع اتصال در نشریه شماره 729 به صورت کامل معرفی شده است. برای تولید این نوع قلاب از هسته فلزی و پوشش پلاستیکی با جنس PVC استفاده شده است. قلاب در زمان چیدن دیوار باید در قسمت بند بستر قرار داده شود. حداقل طولی که قلاب را می توان در قسمت بند بستر مدفون کرد برابر با 200 میلیمتر است. قسمت انتهایی قلاب نیز باید به ستون جوش داده شود یا پیچ شود. حرکت هسته فلزی باید به صورت آزادانه در قسمت داخلی پوشش پلاستیکی انجام شود.

• اتصال جدا شده به کمک گیره های اتصال:

برای اتصال دیوار به ستون یا دیوار برشی در اجرای وال پست از گیره های اتصال به شکل لوبیایی استفاده می شود. گیره ها باید به دیوار برشی یا ستون متصل گردند. برای متصل کردن میلگرد بستر به گیره ها از شاخک استفاده می شود. در این صورت اتصال باید به صورت مفصلی باشد و هیچ قیدی نباید در قسمت ستون ایجاد گردد. اتصال گیره ها به المان بتنی نیز باید توسط رول پلاک یا پیچ انجام شود. برای اتصال گیره ها به المان فولادی از روش جوشکاری استفاده می شود. شایان ذکر است که باید بین دیوار و المان های قائم نیز از مصالح تراکم پذیر استفاده کنید.

• اتصال جدا شده به کمک نبشی یا ناودانی

برای اتصال دیوار به ستون یا دیوار برشی در اجرای وال پست از مصالح تراکم پذیر، نبشی و ناودانی استفاده می شود. این نوع اتصال شبیه به اتصال دیوار به تیر یا سقف انجام می شود. از ناودانی یا نبشی ها در این روش به صورت منقطع یا ممتد استفاده می شود. طبق نشریه 729 میزان طول همپوشانی هر یک از این قطعات با دیوار باید به اندازه حداقل 30 میلیمتر باشد. حداقل عرض مورد استفاده برای بال ناودانی یا نبشی به اندازه 60 میلیمتر در نظر گرفته می شود.

اتصال دیوار به کف در اجرای وال‌پست چگونه است؟

وزن دیوارها زیاد است به همین دلیل نیازی به مهار بخش پایینی دیوار نمی باشد. مطابق با نشریه شماره 729 می توان گفت برای برقرار کردن اتصال به روش مفصلی در قسمت پای دیوار، مضرس نمودن سطح کف و اجراء پیش از چیدن اولین قسمت از واحد بنایی ضروری است. برای اجرای اتصال گیردار در قسمت کف دیوار باید تعدادی سوراخ در امتداد دیوار تا کف ایجاد شود. در مرحله بعدی باید در قسمت داخلی سوراخ ها تعدادی میلگرد با قلاب 180 درجه را قرار دهید سپس سوراخ ها را به کمک دوغاب پر نمایید.

اتصالات در وادارهای میانی چگونه است؟

در زمان اجرای وادار میانی باید فاصله هر یک از المان های اصلی با وادار حفظ شود. در صورتی که این فاصله رعایت نشود وادار در هر یک از سمت ها مقید می شود و این امر باعث ایجاد کمانش در دیوار و تخریب دیوار می گردد. برای اجرای وادار میانی از روش های زیر استفاده می شود:

• تشکیل مقطع به شکل H و استفاده از 4 عدد نبشی ( در این حالت نبشی ها باید به صورت دو به دو و با استفاده از تسمه به یکدیگر متصل شوند.)
• تشکیل مقطع به شکل H و استفاده از 2 عدد نبشی
• اتصال ناودانی ها به صورت منقطع و استفاده از مقطع قوطی
• استفاده از مقطع های H شکل تولید شده از ورق

نحوه انجام اتصال وادار میانی به صورت روش های زیر می باشد:

• اتصال وادار میانی عمودی به سقف یا زیر تیر:

اتصال وادار میانی عمودی به قسمت زیر تیر یا سقف باید به صورتی انجام شود که دیوار بتواند در جهت درون صفحه ای به صورت آزاد حرکت نماید و در قسمت خارج از صفحه نیز مهار گردد. به این نوع اتصال در اصطلاح اتصال کشویی اطلاق می گردد. از این نوع اتصال در دیوارهای خارجی و داخلی استفاده می شود. در صورتی که یک سمت دیوار آزاد باشد باید از اتصال تلسکوپی استفاده نمایید. هر یک از قطعات اتصال در این روش باید مانند گیره ها و ناودانی منقطع به روشی مناسب به هر یک از وادارهای میانی متصل گردند. برای اتصال میلگرد بستر به وادار نیز باید از جوشکاری استفاده شود. علاوه بر این باید از جوش دادن وادار به نبشی نگهدارنده خودداری کنید.

• نحوه اتصال وادار میانی افقی:

اجرای این نوع وادار باید همزمان با چیدن دیوار انجام شود. قبل از هر چیز باید دیوار در بخش زیرین تیرک یا وادار افقی چیده شود. در مرحله بعدی باید وادار را روی دیوار چیده شده قرار دهید. در مرحله آخر نیز می توانید دیوار قسمت بالایی تیرک را اجراء نمایید. در پیوست شماره 6 استاندارد 2800 هیچ نوع اجازه ای برای تحمل بار ثقلی وادار افقی صادر نشده است به همین دلیل تیرک یا وادار باید به صورت کامل روی دیواری که چیده شده است قرار داده شوند.

دیتیل اجرای هم‌زمان از وادار افقی و عمودی میانی مطابق پیوست 6 استاندارد 2800

در پیوست شماره 6 استاندارد 2800 برای دیوارهایی که ارتفاع آن ها بیشتر از 3.5 متر و طول آن ها بیشتر از 4 متر می باشد دیتیل خاصی ارائه داده شده است. در این دیتیل دو تیرک یا وادار در فاصله ای با اندازه یک متر از المان ها به شکل قائم اجراء می گردند. مطابق با این نوع دیتیل تیرک به سه قسمت تقسیم می شود که بخش میانی آن باید در طرفین به تیرک ها یا وادارهای عمودی اتصال داده شود. دو قسمت باقی مانده تیرک نیز باید از یک طرف به روی سطح ناودانی نشیمن قرار داده شود و از سمت دیگر نیز به وادار متصل گردد.